Gniezno historia

 Przepiękne miasto. Zakochałam się w nim od pierwszego wejrzenia, nie tylko dlatego, że jest to rodzinne miasto mojego męża. Zabytki, zadbane uliczki, cała masa ciekawych sklepików, często poukrywanych w podwórzach wąskich uliczek a jednocześnie nowoczesne osiedla. Parki, ładne jeziorka to śliczne miasteczko warte odwiedzenia. 

Warto wiedzieć, że najstarsze wykopaliska archeologiczne z obszaru dzisiejszego Gniezna dowodzą przebywania tu ludów koczowniczych już 8 tys. lat p.n.e., a na początku naszej ery w centrum obecnego miasta istniała stała osada. W VIII w na Górze Lecha powstał zespół osadniczy złożony z grodu  - siedziby książęcej, podgrodzia - ośrodka kultu pogańskiego oraz osady otwartej zamieszkanej przez służbę dworską i rzemieślników.
Za panowania Mieszka I, w X w umocniono gród  i otoczono wałami podgrodzie, wówczas istniało już kilka osad na obszarze dzisiejszego miasta. W dokumencie "Dagome iudex" Mieszka I (około 991 r) pojawiła się po raz pierwszy nazwa Gniezna.

A pod koniec X w Gniezno stało się ośrodkiem władzy, a gród na Górze Lecha (zwanym też Górą Królewską) stał się bogatą siedzibą księcia i jego drużyny, zaś osada na Wzgórzu Panieńskim przejęła funkcje centrum handlowego. W 999 r w kościele gnieźnieńskim złożono ciało Św. Wojciecha, do grobu którego z pielgrzymką przybył cesarz niemiecki Otton III.
Podczas zjazdu gnieźnieńskiego  w 1000 r ustanowiono w Gnieźnie arcybiskupstwo na czele z bratem Św. Wojciecha - Radzimem Gaudentym. Podlegały mu trzy biskupstwa - we Wrocławiu, Krakowie i Kołobrzegu.
W 1018 r po pożarze odbudowano podgrodzie i wybudowano wspaniałą, romańską katedrę, w której w 1025 r koronował się Bolesław Chrobry na pierwszego króla Polski, a po jego śmierci (w tym samym roku) Mieszko II. Przy katedrze istniała szkoła, a Gniezno było już wówczas ważnym ośrodkiem kulturalnym.

Ciągłe wojny, najazd Brzetysława I Czeskiego w 1038 r spowodował zniszczenie Gniezna, stąd w II połowie XI wieku Kazimierz Odnowiciel musiał przenieść ośrodek władzy doKrakowa. Nadal jednak było to miejsce koronacyjne. Król odbudował miasto, odnowiono także metropolię arcybiskupią, której odtąd podlegały biskupstwa w Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu i Plocku. W XII wieku, po podziale Polski przez Bolesława Krzywoustego Gniezno stało się siedzibą książęcą, bedącą obiektem sporów i walk pomiędzy książętami.
W XIII w przy kościele Św. Jana założono szpital, wybudowano nowy zamek  książęcy, a miasto otoczono murami z trzema bramami: Tumską (Poznańską), Toruńską i Pyzdrską (Warszawską). W 1238 r Gniezno otrzymało prawa miejskie  magdeburskie. Centrum miasta przeniosło się na Wzgórze Panieńskie, zaś Góra Lecha stała się rezydencją arcybiskupów i kapituły. Miasto było własnością królewską.

Na katedrę niestety bez windy- ale to chyba cała frajda!

 

Niestety w 1331 roku miasto zostało zniszczone przez Krzyżaków, ale już w I połowie XIV wieku odbudowano katedrę w stylu gotyckim, Gniezno zaś stało się ważnym ośrodkiem handlu w Wielkopolsce, odbywały się tutaj trzy razy w roku duże jarmarki, rozwijała się też kultura. W 1406 r arcybiskupstwo i miasto otrzymały przywileje  od Władysława Jagiełły. W XVI w Gniezno kilkakrotnie nawiedzały pożary, a w 1655 r miasto dodatkowo zniszczyli Szwedzi podczas swego najazdu na nasz kraj.
Powolna odbudowa miasta nastąpiła w XVIII wieku, a w 1769 r Gniezno zostało siedzibą województwa, a pierwszym wojewodą  mianowano wybitnego polityka - Augusta Sułkowskiego.
Podczas rozbiorów Polski  Gniezno dostało się pod panowanie Prus. W sierpniu 1794 r miasto zajęli powstańcy kościuszkowscy, zatrzymał się tutaj także generał Dąbrowski. Pod koniec XVIII wieku rozebrano bramy miejskie - Toruńską i Warszawską.
W 1806 r wojska napoleońskie wyzwoliły Gniezno spod władzy pruskiej, ale po upadku Napoleona miasto ponownie zajęli Prusacy i włączyli je do Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Duch narodowy jednak nie umarł, powstały liczne organizacje i związki polskie walczące o utrzymanie narodowej tożsamości.
W roku 1819 miasto strawił ogromny pożar, którego skutki były katastrofalne - spłonęła zabudowa rynku wraz z ratuszem  i niemal całe stare miasto, jedynie katedra ocalała. W 1854 r w Gnieźnie założono pierwsze uliczne oświetlenie, a w 1872 r zbudowano dworzec kolejowy i otwarto pierwsze połączenia kolejowe z Poznaniem i Inowrocławiem, zaś w 1900 r powstała elektrownia miejska.

Warto odwiedzić również cukiernie na rynku- pyszna gorąca czekolada!