Rosarium - Ogród różany

 Ogrody różane zachwycały mnie od dziecka. Najcudowniej wspominam wczesne ranki, kiedy róże były pokryte rosą i wieczory, kiedy ich woń wręcz odurzała i upajała. Uwielbiam te wspomnienia zapachów, ich intensywność w wersji naturalnej.

Wiele gatunków róż i ich mieszańców należy do najbardziej cenionych krzewów ozdobnych uprawianych od starożytności. Róże zostały udomowione jako rośliny ozdobne co najmniej 5 tysięcy lat temu w Sumerze i Chinach. Także antyczni Rzymianie cenili róże jako rośliny ozdobne, przystrajali ich kwiatami sale bankietowe i stoły. Przykładem przesady w użyciu róż jest "uczta Heliogabala" (218 n.e.), na której zaledwie 14-letni imperator, przez przypadek, zadusił swych gości nadmierną ilością spadających z sufitu płatków tych kwiatów. Ogrody różane nazywa się rosariami. Niektórych gatunków (w Polsce głównie np. róży dzikiej Rosa canina) używa się w ogrodnictwie jako podkładek dla szlachetnych odmian.

Już w starożytnej Grecji i Rzymie używano róż do konserwowania urody i młodości oraz używano do balsamowania ciał. Największe znaczenie jako roślina kosmetyczna ma wśród róż róża damasceńska (R. damascena). Znana w uprawie od dawna, w starożytnej Grecji od VI wieku p.n.e., w Europie Zachodniej rozpowszechniona w okresie wypraw krzyżowych. Gatunek ten charakteryzuje się ładnym i silnym zapachem za sprawą monoterpenu alifatycznego o nazwie cytronellol. Silny zapach zachowują płatki nawet po uschnięciu i dlatego róża ta zaczęła być używana w kosmetyce do produkcji wody różanej, olejku różanego i perfum. Najwcześniej wody różane wytwarzano w VIII wieku w Persji, później nauczono się destylować olejki różane. Plantacje róż, z których płatków wytwarza się wodę różaną i olejki eteryczne zajmują rozległe przestrzenie w Bułgarii, Iranie, Iraku, Rumunii i Francji. Do produkcji olejków lotnych używa się w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie także Rosa moschata, a w Indiach R. macrophylla i R. webbiana.

 Już Hipokrates znał dobrze zastosowanie i własności lecznicze róż. Później, w okresie średniowiecza róże były używane głównie jako rośliny lecznicze. Substancje zawarte w owocach róż działają moczopędnie i wzmacniająco, przyśpieszają też hamowanie krwawienia z naczyń włosowatych. Glikozydy obecne w owocach róż działają uspokajająco.